Gmina Radziejów

Gmina Radziejów leży w środkowo – wschodniej części terenu Kujaw na skrzyżowaniu historycznych szlaków z Inowrocławia do Brześcia Kujawskiego i Włocławka oraz z Torunia do Koła i Konina.

          Uwzględniając uwarunkowania administracyjne, gmina położona jest w południowej części województwa kujawsko – pomorskiego i wchodzi w skład powiatu radziejowskiego.

 

 

Mapa gminy Radziejów z podziałem na sołectwa.

 

          Od wschodu graniczy z gminami Bytoń i Osięciny, od zachodu z gminą Kruszwica, od północy z gminą Dobre, od południa z gminą Piotrków Kujawski. Siedzibą władz gminy jest miasto Radziejów.

            Powierzchnia gminy wynosi 92,6 km². Użytki rolne zajmują 8.779 ha i są to grunty o wysokiej klasie ziemi ornej należące do najlepszych w Polsce. Zaledwie 24 ha stanowią obszary leśne. Obszar gminy zamieszkuje 4.530 mieszkańców, średnia gęstość zaludnienia wynosi  49 osób/km².

            Według danych Urzędu Gminy Radziejów na jej terenie wyszczególnionych jest 18 sołectw i 27 miejscowości.

            Gmina charakteryzuje się wysoką produkcją towarową. Główne kierunki produkcji to bydło mleczne, opasowe, trzoda chlewna oraz uprawa zbóż, buraków cukrowych, rzepaku 
i warzyw gruntowych.

            Przez obszar gminy przebiega linia kolei szerokotorowej nr 131 Tczew – Chorzów Batory.

          Infrastrukturę drogową w gminie stanowią: droga krajowa  nr 62 Włocławek – Radziejów – Anusin o długości 12,1 km, droga wojewódzka nr 266 Ciechocinek – Radziejów – Konin  o długości 5,3 km, drogi powiatowe – 46,5 km oraz 89,75 km dróg gminnych.

          Pierwsze ślady ludzkości na terenie gminy Radziejów datowane są na okres neolitu, tj. ok. 3.000 lat p. n. e. Świadczą o tym wykopaliska archeologiczne prowadzone we wsi Opatowice.

            Obszar obecnej gminy od wczesnego średniowiecza związany był z Kujawami i wyodrębnionym w końcu XIII wieku księstwem kujawskim. Do końca okresu przedrozbiorowego teren gminy znajdował się w granicach województwa brzesko – kujawskiego i powiatu radziejowskiego. Później, w wyniku rozbiorów i podczas zaborów jego podległość administracyjna zmieniała się kilkakrotnie. Gmina Radziejów jako jednostka administracyjna ma rodowód dziewiętnastowieczny. Przed rokiem 1864 ośrodkiem gminy, która została utworzona w oparciu o dobra rządowe, był Stary Radziejów. Po wprowadzeniu w 1864 roku nowej organizacji gmin wiejskich, gmina Stary Radziejów przestała istnieć. Na jej miejsce utworzona została gmina Radziejów o znacznie większym terytorium. Od 1918 r. teren gminy znalazł się w granicach powiatu nieszawskiego, w województwie warszawskim. A od l kwietnia 1938 r. razem z powiatem nieszawskim, włocławskim, lipnowskim i rypińskim znalazł się w granicach województwa pomorskiego. W 1975 roku, kiedy wszedł w życie dwustopniowy podział administracyjny państwa i nastąpiła likwidacja powiatu radziejowskiego, terytorium gminy weszło w skład utworzonego wówczas województwa włocławskiego. W roku 1992 podzielono Miasto i Gminę Radziejów na dwie niezależne jednostki: Gminę Radziejów i Miasto Radziejów. Odrodzenie powiatu nastąpiło z początkiem 1999 roku a gmina Radziejów weszła w skład powiatu radziejowskiego, w województwie kujawsko-pomorskim.

          Z gminą Radziejów wiąże się ważna dla historii Polski bitwa stoczona pod Płowcami 27 września 1331 roku pomiędzy wojskami króla Władysława Łokietka i armią krzyżacką. Bitwa ta rozwiała legendę o niepokonanych Krzyżakach. W roku 1931 w 600 rocznicę zwycięskiej bitwy nad Krzyżakami wzniesiony został pamiątkowy kopiec o wysokości 20 m, rozebrany w okresie II wojny światowej. W 630 rocznicę bitwy, w 1961 roku, odsłonięto w Płowcach pomnik upamiętniający miejsce stoczonej bitwy.

            Świadectwem bogatej przeszłości są  zabytki i dobra kultury znajdujące się na terenie gminy, które znajdują się pod ochroną prawną i opieka konserwatorską. Należy tutaj wymienić :

  • pradziejowy kompleks osadniczy Opatowice – tzw. Wzgórze Prokopiaka, na którym odkryto datowany na lata 3.000  p. n. e. do 2.000 p. n. e., unikatowy w skali Europy, kompleks osad najstarszej autochtonicznej ludności agrarnej, która zamieszkiwała te tereny w okresach różnych kultur,

 

 

 

Kompleks osadniczy Opatowice - Wzgórze Prokopiaka

 

  • zespoły dworsko – parkowe w Biskupicach, Czołówku, Płowcach, Przemystce, Leonowie, Pruchnowie i Skibinie, z XVIII, XIX i I połowy XX wieku,

 

 

Zespół parkowo-dworski w Biskupicach.

 

 

Zespół parkowo-dworski w Biskupicach.

 

 

  • park podworski w Broniewie,
  • kościół parafialny pw. św. św. Wojciecha i Barbary w Broniewie z 1860 r.,

 

Kościół P.W. Św. Św. Wojciecha i Barbary w Broniewie - widok od strony wejścia.

 

 

Kościół P.W. Św. Św. Wojciecha i Barbary w Broniewie - widok boczny.

 

 

Kościół P.W. Św. Św. Wojciecha i Barbary w Broniewie - prezbiterium.

 

  • kapliczki przydrożne w Broniewie, Czołówku i Kłonówku,

 

Kapliczna przydrożna w Broniewie.

 

 

Kapliczna przydrożna w Czołówku.

 

 

  • cmentarz rzymsko – katolicki w Broniewie,
  • cmentarz poległych w bitwie w 1331 roku w Płowcach, 

 

Cmentarz poległych w bitwie pod Płowcami.

 

 

Cmentarz poległych w bitwie pod Płowcami.

 

 

Cmentarz poległych w bitwie pod Płowcami.

 

  • pomnik dla uczczenia zwycięskiej bitwy Władysława Łokietka z wojskami Zakonu Krzyżackiego w Płowcach.

 

Pomnik upamiętniający bitwę pod Płowcami.

 

 

Pomnik upamiętniający bitwę pod Płowcami.

 

 

Pomnik upamiętniający bitwę pod Płowcami.

 

 

Przez teren gminy przebiegają również szlaki turystyczne:
1. Szlak Łokietka – wiedzie z Inowrocławia przez Kruszwicę, Radziejów, Płowce do Kowala,
2. Szlak Powstania Styczniowego na Kujawach – prowadzi z Aleksandrowa Kujawskiego przez Dobre, Krzywosądz, Radziejów, Piotrków Kujawski, Babiak, Izbicę Kujawską, Brześć Kujawski do Włocławka.
3. Szlak bitwy pod Płowcami – wiodący z Radziejowa przez Pruchnowo, Stary Radziejów, Płowce, Witowo do Osięcin.